Postępowanie zabezpieczające w restrukturyzacji – zasady i reguły

Cechy postępowania zabezpieczającego

• Rola ochronna

Postępowanie zabezpieczające chroni majątek dłużnika przed niekorzystnym rozporządzeniem lub ukryciem, co zabezpiecza interesy wierzycieli. Jest to postępowanie samodzielne, choć nie samoistne, i byłoby niecelowe bez głównego postępowania restrukturyzacyjnego. Ważnym aspektem PZ jest jego priorytetowość – sąd powinien rozpoznać wniosek o zabezpieczenie niezwłocznie, maksymalnie w ciągu tygodnia.

• Tymczasowa ochrona

Ochrona udzielana w postępowaniu zabezpieczającym ma charakter tymczasowy, zapobiegając negatywnym skutkom upływu czasu od momentu złożenia wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego do jego rozpoznania przez sąd.

Rodzaje zabezpieczeń w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością. W przypadku tego postępowania mamy do czynienia z problemami płynnościowymi przedsiębiorcy, którego istniejące, jak i narastając zadłużenie nie pozwala mu na bieżące regulowanie swoich zobowiązań. 

Wierzyciele godząc się na zawarcie układu, czy też na przeprowadzenie działań sanacyjnych mogą mieć uzasadnione obawy, czy w okresie oczekiwania na otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego sam przedsiębiorca (świadomie lub nieświadomie) nie doprowadzi do uszczerbku w majątku restrukturyzowanego podmiotu, co może przynieść rezultat w postaci pokrzywdzenia  wierzycieli. By do tego nie dopuścić prawo restrukturyzacyjne oferuje cztery rodzaje zabezpieczeń:

Prawo restrukturyzacyjne oferuje cztery główne rodzaje zabezpieczeń:

• Ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego.
• Ustanowienie tymczasowego zarządcy.
• Zawieszenie postępowań egzekucyjnych.
• Uchylenie zajęcia rachunku bankowego.

Te zabezpieczenia można stosować jedynie w oczekiwaniu na otwarcie postępowania układowego i sanacyjnego. W innych rodzajach postępowania restrukturyzacyjnego nie dokonuje się zabezpieczenia majątku dłużnika.

• Zabezpieczenie w postępowaniu układowym

W postępowaniu o otwarcie postępowania układowego sąd może ustanowić trzy rodzaje zabezpieczeń majątku dłużnika:

• Tymczasowy nadzorca sądowy: Dłużnik traci swobodę w rozporządzaniu majątkiem w części wykraczającej poza zwykły zarząd.
• Zawieszenie postępowania egzekucyjnego: Sąd może to zrobić na wniosek dłużnika lub tymczasowego nadzorcy sądowego.
• Uchylenie zajęcia rachunku bankowego: Dłużnik musi uzyskać zgodę tymczasowego nadzorcy na dysponowanie środkami z uwolnionego konta.

• Zabezpieczenie w postępowaniu sanacyjnym

W postępowaniu o otwarcie postępowania sanacyjnego sąd może zabezpieczyć majątek dłużnika przez:

• Ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego: Dłużnik może dysponować majątkiem, ale potrzebuje zgody nadzorcy na czynności przekraczające zwykły zarząd.
• Ustanowienie tymczasowego zarządcy: Zarządca obejmuje zarząd masą sanacyjną i zarządza nią w imieniu dłużnika.

Znaczenie postępowania zabezpieczającego

Postępowanie zabezpieczające jest kluczowym elementem restrukturyzacji niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością dłużnika. Chroni majątek przed pogorszeniem oraz interesy wierzycieli w okresie rozpoznawania wniosku przez sąd. Może dojść do kolizji wniosków o restrukturyzację i ogłoszenie upadłości – wówczas sąd upadłościowy wstrzymuje rozpoznanie wniosku o upadłość do czasu wydania prawomocnego orzeczenia w sprawie wniosku restrukturyzacyjnego. Wstrzymanie to nie wyłącza możliwości zabezpieczenia majątku.

Zabezpieczenie jest istotnym elementem całego procesu restrukturyzacyjnego zadłużonego przedsiębiorstwa. Doradca restrukturyzacyjny odgrywa tu znaczącą rolę, przygotowując wniosek o udzielenie zabezpieczenia oraz sugerując odpowiednie rodzaje zabezpieczeń dostosowane do sytuacji zadłużonej firmy.