Postępowanie o zatwierdzenie układu funkcjonuje w polskim porządku prawnym od 2016 roku i jest jednym z czterech postępowań restrukturyzacyjnych. Popularność zyskało jednak dopiero niedawno. Stało się tak wraz z nowelizacją ustawy prawo restrukturyzacyjne, która weszła w życie 1 grudnia 2021 roku i znacząco zmieniła charakter tego postępowania.

Postępowanie o zatwierdzenie układu – etapy i kluczowe kwestie

postępowanie o zatwierdzenie układu

W dynamicznie zmieniającym się otoczeniu gospodarczym przedsiębiorcy coraz częściej stają przed wyzwaniem restrukturyzacji swoich zobowiązań. Postępowanie o zatwierdzenie układu jest jednym z narzędzi, które mogą pomóc w stabilizacji finansowej firmy. W tym artykule przedstawimy etapy tego postępowania oraz kluczowe kwestie, na które należy zwrócić uwagę. Dzięki temu przedsiębiorcy będą lepiej przygotowani do przejścia przez ten skomplikowany proces.

Nowe postępowanie o zatwierdzenie układu jest względnie łatwe i szybkie, w porównaniu do innych postępowań restrukturyzacyjnych. W trakcie tego postępowania dłużnik zyskuje ochronę przeciwegzekucyjną i zakaz wypowiadania przez kontrahentów umów o strategicznym znaczeniu dla przedsiębiorstwa.

Czym jest postępowanie o zatwierdzenie układu?

Postępowanie o zatwierdzenie układu to procedura restrukturyzacyjna, której celem jest zawarcie układu pomiędzy dłużnikiem a jego wierzycielami. Pozwala ona na uniknięcie upadłości poprzez uzgodnienie nowych warunków spłaty zobowiązań. Układ może obejmować m.in. odroczenie terminu spłaty, rozłożenie zobowiązań na raty, czy nawet częściowe umorzenie długów. Wprowadzenie tego typu rozwiązań wymaga zgody określonej większości wierzycieli oraz zatwierdzenia przez sąd.

Postępowanie to jest szczególnie korzystne dla przedsiębiorców, którzy znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, ale jednocześnie mają realne szanse na odzyskanie płynności. Dzięki postępowaniu restrukturyzacyjnemu możliwe jest uniknięcie bardziej drastycznych kroków, takich jak likwidacja przedsiębiorstwa. Należy jednak pamiętać, że proces ten wymaga staranności i precyzyjnego przygotowania, aby mógł zakończyć się sukcesem.

Otwarcie postępowania o zatwierdzenie układu

Podpisanie umowy z licencjonowanym doradcą restrukturyzacyjnym, który pełni rolę nadzorcy układu to pierwszy krok, jaki należy zrobić. Wspólnie z dłużnikiem, nadzorca układu ma wiele zadań do wykonania, takich jak sporządzenie spisu wierzytelności, a także przygotowanie wstępnego planu restrukturyzacyjnego i propozycji układowych. Ponadto nadzorca układu jest odpowiedzialny za zbieranie głosów wierzycieli nad przyjęciem układu, bez konieczności angażowania sądu. Po zakończeniu tych działań nadzorca układu przygotowuje sprawozdanie, które zawiera m.in. właściwy plan restrukturyzacyjny.

Co ważne w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu nie jest wymagane orzeczenie sądu jako pierwszy krok w rozpoczęciu postępowania. Zamiast tego, nadzorca układu wraz z dłużnikiem ustalają „dzień układowy”. Nadzorca układu ogłasza ten dzień poprzez obwieszczenie w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ).

Wstępny plan restrukturyzacyjny

Wstępny plan restrukturyzacyjny to dokument zawierający między innymi ocenę przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej dłużnika, opis planowanych środków restrukturyzacyjnych, harmonogram ich realizacji oraz sprawozdanie finansowe. Jego celem jest przedstawienie konkretnej wizji poprawy sytuacji finansowej przedsiębiorcy.

Ustalenie dnia układowego i obwieszczenie w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ)

Dzień układowy najczęściej pokrywa się z dniem ogłoszenia o jego ustaleniu w KRZ, choć nie musi. Jest to jednak data, na którą rozliczane są długi.  Od dnia obwieszczenia w KRZ faktu ustalenia dnia układowego obowiązuje zakaz wypowiadania umów kluczowych, np.  najmu lub dzierżawy lokalu, w którym prowadzone jest przedsiębiorstwo dłużnika, do zakończenia postępowania lub jego umorzenia. Analogicznie z tą datą podlegają zawieszeniu postępowania egzekucyjne.

Propozycje układowe, głosowanie i zatwierdzenie układu

Nadzorca wspiera dłużnika w przygotowaniu propozycji układowych, stwierdza przyjęcie układu po przeliczeniu głosów wierzycieli oraz sporządza sprawozdanie. Głosowanie odbywa się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe, a wierzyciel może głosować osobiście lub przez pełnomocnika. Układ jest przyjęty, jeśli większość głosujących wierzycieli z każdej grupy, reprezentujących co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności, opowie się za nim.

Wniosek o zatwierdzenie układu

W przypadku zaakceptowania układu przez wierzycieli  dłużnik składa wniosek o jego zatwierdzenie do Sądu Rejonowego za pośrednictwem KRZ. Standardem jest, że nadzorca wspiera dłużnika w sporządzeniu takiego wniosku i jego wysłaniu za pośrednictwem elektronicznej platformy KRZ. Po rozpoznaniu wniosku sąd wydaje postanowienie w sprawie zatwierdzenia układu w ciągu dwóch tygodni od złożenia wniosku. Jeżeli procedura postępowania została przez nadzorcę istotnie naruszona, to może się zdarzyć, że sąd odmówi zatwierdzenia układu.

Wykonanie i stwierdzenie wykonania układu

Po uprawomocnieniu się postanowienia o zatwierdzeniu układu nadzorca układu pełni funkcję nadzorcy wykonania układu, chyba że układ stanowi inaczej. Nadzorca zapewnia realizację układu zgodnie z warunkami określonymi w propozycjach układowych i dba o realizację przyjętych środków restrukturyzacyjnych zgodnie z ustalonym planem. Po zrealizowaniu układu sąd na wniosek dłużnika lub nadzorcy wydaje postanowienie o wykonaniu układu.

Etapy postępowania o zatwierdzenie układu

Zgodnie z art. 155 ust. 3 prawa restrukturyzacyjnego „propozycje układowe mogą być również złożone przez radę wierzycieli, nadzorcę sądowego, zarządcę lub wierzycieli posiadających łącznie ponad 30% sumy wierzytelności, z wyłączeniem określonych grup wierzycieli”. Z punktu widzenia dłużnika jest to rozwiązanie korzystne i pożądane, gdyż eliminuje sytuacje, w których to wierzyciel mógłby narzucać dłużnikowi sposób restrukturyzacji jego zobowiązań.

Dłużnik powinien pamiętać, że w kontekście całego postępowania restrukturyzacyjnego przygotowanie propozycji układowych jest niezwykle istotnym krokiem. Chociaż propozycje te, zgłoszone na etapie wniosku o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego, nie muszą być ostateczne (mogą być później korygowane przez nadzorcę układu, nadzorcę sądowego lub zarządcę), to jednak w interesie dłużnika leży opracowanie takich propozycji, które zyskają aprobatę przynajmniej części wierzycieli. Ich głosy są bowiem niezbędne do podjęcia ważnej uchwały dotyczącej zatwierdzenia układu.

1. Przygotowanie propozycji układowych

Pierwszym krokiem w postępowaniu o zatwierdzenie układu jest przygotowanie propozycji układowych. Dłużnik musi przedstawić wierzycielom konkretną ofertę, która określa warunki spłaty zobowiązań. Warto pamiętać, że propozycje te muszą być realistyczne i możliwe do zrealizowania, aby wierzyciele mieli pewność, że dłużnik będzie w stanie wywiązać się z nowych zobowiązań.

2. Zgromadzenie wierzycieli

Kolejnym etapem jest zwołanie zgromadzenia wierzycieli, na którym będą omawiane propozycje układowe. Wierzyciele mają prawo do wyrażenia swojej opinii oraz do negocjacji warunków przedstawionych przez dłużnika. W tym kontekście kluczowe jest, aby propozycje układowe były korzystne zarówno dla dłużnika, jak i dla wierzycieli, co zwiększa szanse na ich zaakceptowanie.

3. Głosowanie nad układem

Na zgromadzeniu wierzycieli odbywa się głosowanie nad przyjęciem układu. Aby układ został przyjęty, konieczne jest uzyskanie zgody większości wierzycieli reprezentujących co najmniej 2/3 sumy wierzytelności. Warto zauważyć, że nie wszyscy wierzyciele muszą zgodzić się na zaproponowane warunki – kluczowa jest większość kapitałowa. Nadzorca może jednak odstąpić od zwoływania zgromadzenia wierzycieli, a w to miejsce zarządzić zbieranie głosów wyłącznie za pośrednictwem platformy KRZ.

4. Zatwierdzenie układu przez sąd

Po zaakceptowaniu układu przez wierzycieli, następuje jego zatwierdzenie przez sąd. Sąd bada zgodność układu z przepisami prawa oraz sprawdza, czy procedura została przeprowadzona prawidłowo. Jeśli sąd uzna, że układ spełnia wszystkie wymogi formalne, wydaje postanowienie o jego zatwierdzeniu, co oznacza, że układ staje się prawnie wiążący.

5. Realizacja układu

Ostatnim etapem jest realizacja układu, czyli wdrożenie nowych warunków spłaty zobowiązań. Dłużnik musi rzetelnie wywiązywać się z przyjętych zobowiązań, aby odzyskać zaufanie wierzycieli i poprawić swoją sytuację finansową. W przypadku niewywiązania się z warunków układu, wierzyciele mogą dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej.

Kluczowe kwestie w postępowaniu o zatwierdzenie układu

Jakie dokumenty są niezbędne do rozpoczęcia postępowania?

Rozpoczęcie postępowania o zatwierdzenie układu wymaga przygotowania kilku dokumentów. Należą do nich: spis wierzytelności i plan restrukturyzacyjny. Na dalszym etapie sporządzane są dodatkowo    propozycje układowe. Ważne jest, aby wszystkie dokumenty były kompletne i zgodne z prawdą.  

Jakie są korzyści z przeprowadzenia postępowania?

Przeprowadzenie postępowania o zatwierdzenie układu niesie ze sobą wiele korzyści. Po pierwsze, pozwala uniknąć upadłości, co jest korzystne zarówno dla dłużnika, jak i dla wierzycieli. Dzięki układowi możliwe jest ustalenie nowych, bardziej korzystnych warunków spłaty zobowiązań, co może przyczynić się do poprawy płynności finansowej przedsiębiorstwa. Dodatkowo, układ może pomóc w zachowaniu miejsc pracy oraz w ochronie majątku firmy przed likwidacją.

Jakie są najczęstsze błędy popełniane podczas postępowania?

Podczas postępowania o zatwierdzenie układu można popełnić wiele błędów, które mogą wpłynąć na jego przebieg i wynik. Jednymi z najczęstszych błędów są: pominięcie w spisie wierzytelności istotnego wierzyciela, przygotowanie niewłaściwych propozycji układowych, które nie są realistyczne lub nie spełniają oczekiwań wierzycieli. Innym problemem może być brak komunikacji z wierzycielami oraz zaniedbanie formalności prawnych. Warto również unikać opóźnień w realizacji poszczególnych etapów postępowania, co może negatywnie wpłynąć na jego przebieg.

Jakie są perspektywy dla przedsiębiorstw po zakończeniu postępowania?

Po zakończeniu postępowania o zatwierdzenie układu przedsiębiorstwo może skoncentrować się na realizacji przyjętych zobowiązań oraz na poprawie swojej sytuacji finansowej. Kluczowe jest, aby dłużnik konsekwentnie realizował układ i regularnie monitorował swoje finanse. Dzięki temu możliwe jest odzyskanie zaufania wierzycieli oraz stabilizacja działalności gospodarczej. Warto również korzystać z wsparcia profesjonalnych doradców, którzy pomogą w realizacji układu oraz w zarządzaniu finansami przedsiębiorstwa.

Postępowanie o zatwierdzenie układu – podsumowanie

Postępowanie o zatwierdzenie układu jest skomplikowanym, ale potencjalnie bardzo korzystnym procesem dla przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Kluczowe jest, aby dokładnie przygotować się do każdego etapu postępowania, począwszy od przygotowania propozycji układowych, poprzez zgromadzenie wierzycieli, aż po zatwierdzenie układu przez sąd. Ważne jest również unikanie najczęstszych błędów oraz konsekwentne realizowanie przyjętych zobowiązań. Dzięki temu możliwe jest nie tylko uniknięcie upadłości, ale również poprawa płynności finansowej przedsiębiorstwa oraz odbudowa zaufania wierzycieli. Warto korzystać z doświadczenia i wsparcia profesjonalnych doradców, którzy pomogą przejść przez ten skomplikowany proces.

Przeprowadzenie postępowania o zatwierdzenie układu może być szansą na nowy start dla wielu przedsiębiorstw, które mimo chwilowych trudności, mają realne szanse na odzyskanie stabilności i dalszy rozwój. Dlatego tak ważne jest, aby każdy etap postępowania przeprowadzać z należytą starannością i dbałością o wszystkie szczegóły.

Ostatnie wpisy